Okres przejściowy

I. Zakres mechanizmu

W okresie przejściowym instrumentem CBAM będą objęci importerzy lub pośredni przedstawiciele celni (tzw. „zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym”) dokonujący przywozu towarów określonych w załączniku I rozporządzania 2023/956 na obszar celny Unii Europejskiej lub produktów przetworzonych powstałych z tych towarów w wyniku procedury uszlachetniania czynnego, o której mowa w art. 256 rozporządzenia (UE) nr 952/2013.

Towary objęte CBAM:

a. Cement:

Kod CN i opis towaru	Gaz cieplarniany
2507 00 80 – Pozostałe gliny kaolinowe	Dwutlenek węgla (CO₂)
2523 10 00 – Klinkier cementowy	Dwutlenek węgla (CO₂)
2523 21 00 – Biały cement portlandzki, nawet sztucznie barwiony	Dwutlenek węgla (CO₂)
2523 29 00 – Pozostały cement portlandzki	Dwutlenek węgla (CO₂)
2523 30 00 – Cement glinowy	Dwutlenek węgla (CO₂)
2523 90 00 – Pozostałe cementy hydrauliczne	Dwutlenek węgla (CO₂)

b. Energia elektryczna

Kod CN i opis towaru	Gaz cieplarniany
2716 00 00 – Energia elektryczna	Dwutlenek węgla (CO₂)

c. Nawozy

Kod CN i opis towaru	Gaz cieplarniany
2808 00 00 – Kwas azotowy; mieszaniny nitrujące	Dwutlenek węgla (CO₂) i podtlenek azotu (N₂O)
2814 – Amoniak, bezwodny lub w roztworze wodnym	Dwutlenek węgla (CO₂)
2834 21 00 – Azotany potasu	Dwutlenek węgla (CO₂) i podtlenek azotu (N₂O)
3102 – Nawozy mineralne lub chemiczne, azotowe	Dwutlenek węgla (CO₂) i podtlenek azotu (N₂O)
3105 – Nawozy mineralne lub chemiczne, zawierające dwa lub trzy z pierwiastków nawozowych: azot, fosfor i potas; pozostałe nawozy; towary niniejszego działu w tabletkach lub podobnych postaciach, lub w opakowaniach o masie brutto nieprzekraczającej 10kg z wyjątkiem: 3105 60 00 – Nawozy mineralne lub chemiczne, zawierające dwa pierwiastki nawozowe: fosfor i potas	Dwutlenek węgla (CO₂) i podtlenek azotu (N₂O)

d. Żeliwo i stal

Kod CN i opis towaru	Gaz cieplarniany
72 – Żeliwo i stal z wyjątkiem: 7202 2 – Żelazokrzem 7202 30 00 – Żelazokrzemomangan 7202 50 00 – Żelazokrzemochrom 7202 70 00 – Żelazomolibden 7202 80 00 – Żelazowolfram i żelazokrzemowolfram 7202 91 00 – Żelazotytan i żelazokrzemotytan 7202 92 00 – Żelazowanad 7202 93 00 – Żelazoniob 7202 99 – Pozostałe: 7202 99 10 – Żelazofosfor 7202 99 30 – Żelazokrzemomagnez 7202 99 80 – Pozostałe 7204 – Odpady i złom żeliwa i stali; wlewki do przetopienia z żeliwa lub stali	Dwutlenek węgla (CO₂)
2601 12 00 – Aglomerowane rudy i koncentraty żelaza, inne niż wyprażone piryty żelazowe	Dwutlenek węgla (CO₂)
7301 – Ścianka szczelna z żeliwa lub stali, nawet drążona, tłoczona lub wykonana z połączonych elementów; spawane, zgrzewane kątowniki, kształtowniki i profile z żeliwa lub stali	Dwutlenek węgla (CO₂)
7302 – Elementy konstrukcyjne torów kolejowych lub tramwajowych z żeliwa lub stali: szyny, odbojnice i szyny zębate, iglice zwrotnicowe, krzyżownice, pręty zwrotnicowe i pozostałe elementy skrzyżowań, podkłady kolejowe, nakładki stykowe, siodełka szynowe, kliny siodełkowe, podkładki szynowe, łapki mocujące, płyty podstawowe, cięgna i pozostałe elementy przeznaczone do łączenia lub mocowania szyn	Dwutlenek węgla (CO₂)
7303 00 – Rury, przewody rurowe i profile drążone, z żeliwa	Dwutlenek węgla (CO₂)
7304 – Rury, przewody rurowe i profile drążone, bez szwu, żelazne (inne niż żeliwne) lub ze stali.	Dwutlenek węgla (CO₂)
7305 – Pozostałe rury i przewody rurowe (na przykład spawane, zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane), o przekroju poprzecznym w kształcie koła, których zewnętrzna średnica przekracza 406,4 mm, z żeliwa lub stali	Dwutlenek węgla (CO₂)
7306 – Pozostałe rury, przewody rurowe i profile drążone, z żeliwa lub stali (na przykład z otwartym szwem lub spawane, zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane)	Dwutlenek węgla (CO₂)
7307 – Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki nakrętne, kolanka, tuleje), z żeliwa lub stali	Dwutlenek węgla (CO₂)
7308 – Konstrukcje (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406) i części konstrukcji (na przykład mosty i części mostów, wrota śluz, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich, progi drzwiowe, okiennice, balustrady, filary i kolumny), z żeliwa lub stali; płyty, pręty, kątowniki, kształtowniki, profile, rury i tym podobne, przygotowane do stosowania w konstrukcjach, z żeliwa lub stali	Dwutlenek węgla (CO₂)
7309 00 – Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), z żeliwa lub stali, o pojemności przekraczającej 300 l, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne	Dwutlenek węgla (CO₂)
7310 – Cysterny, beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), z żeliwa lub stali, o pojemności nieprzekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne	Dwutlenek węgla (CO₂)
7311 00 – Pojemniki na sprężony lub skroplony gaz, z żeliwa lub stali	Dwutlenek węgla (CO₂)
7318 – Wkręty, śruby, nakrętki, wkręty do podkładów, haki gwintowane, nity, zawleczki, przetyczki, podkładki (włącznie z podkładkami sprężystymi) i podobne artykuły, z żeliwa lub stali	Dwutlenek węgla (CO₂)
7326 – Pozostałe artykuły z żeliwa lub stali	Dwutlenek węgla (CO₂)

e. Aluminium

Kod CN i opis towaru	Gaz cieplarniany
7601 – Aluminium nieobrobione plastycznie	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7603 – Proszki i płatki aluminium	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7604 – Sztaby, pręty i kształtowniki, z aluminium	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7605 – Drut aluminiowy	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7606 – Blachy grube, cienkie oraz taśma, o grubości przekraczającej 0,2 mm, z aluminium	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7607 – Folia aluminiowa (nawet zadrukowana lub na podłożu z papieru, tektury, tworzyw sztucznych lub podobnych materiałów podłożowych), o grubości (z wyłączeniem dowolnego podłoża) nieprzekraczającej 0,2 mm	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7608 – Rury i przewody rurowe, z aluminium	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7609 00 00 – Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki nakrętne, kolanka, tuleje), z aluminium	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7610 – Konstrukcje z aluminium (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406) i części takich konstrukcji (na przykład mosty i części mostów, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich i progi drzwiowe, balustrady, filary i kolumny); płyty, pręty, kształtowniki, rury i temu podobne, z aluminium, przygotowane do stosowania w konstrukcjach	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7611 00 00 – Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki, z aluminium, na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), o pojemności przekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7612 – Beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki, z aluminium (włączając sztywne lub składane pojemniki rurowe), na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), o pojemności nieprzekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7613 00 00 – Pojemniki z aluminium na sprężony lub skroplony gaz	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7614 – Splotki, kable, taśmy plecione i temu podobne, z aluminium, nieizolowane elektrycznie	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)
7616 – Pozostałe artykuły z aluminium	Dwutlenek węgla (CO₂) i perfluorowęglowodory (PFCs)

f. Chemikalia

Kod CN i opis towaru	Gaz cieplarniany
2804 10 00 – Wodór	Dwutlenek węgla (CO₂)

II. Obowiązki

W okresie przejściowym importerzy towarów objętych mechanizmem CBAM będą mieli obowiązek sprawozdawać emisje gazów cieplarnianych związane z produkcją tych towarów (emisje bezpośrednie i pośrednie), bez konieczności dokonywania żadnych płatności ani dostosowań finansowych w celu rozliczenia emisji. Obowiązek ten będzie polegał na składaniu tzw. sprawozdań CBAM.

Sprawozdania CBAM powinny zostać sporządzone zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym KE 2023/1773. Obowiązki w CBAM w okresie przejściowym zostały nałożone na tzw. „zgłaszających objętych obowiązkiem sprawozdawczym” (por. art. 3 rozporządzenia wykonawczego), którzy będą odpowiedzialni za raportowanie wbudowanych emisji importowanych towarów. Zasadniczo zgłaszającym objętym obowiązkiem sprawozdawczym jest importer, jednak w praktyce istnieją różne możliwości ustalenia zgłaszającego w zależności od osoby składającej zgłoszenie celne – w szczególności może to być pośredni przedstawiciel celny. Jeżeli w proces importu zaangażowane są różne podmioty, należy pamiętać, że za tonę importowanego towaru odpowiada dokładnie jeden zgłaszający, co oznacza, że nie jest ona zgłaszana dwukrotnie ani pomijana w raportowaniu.

Zgłaszający objętym obowiązkiem sprawozdawczym oznacza jedną z następujących osób:

1) importera, który we własnym imieniu składa zgłoszenie celne o dopuszczenie towarów do swobodnego obrotu we własnym imieniu i na własną rzecz;

2) osobę posiadającą pozwolenie na złożenie zgłoszenia celnego, o którym mowa w art. 182 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 952/2013, która zgłasza przywóz towarów;

3) pośredniego przedstawiciela celnego, jeżeli zgłoszenie celne jest składane przez pośredniego przedstawiciela celnego wyznaczonego zgodnie z art. 18 ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (Dz. Urz. UE L 269 z 10.10.2013, s. 1) , jeżeli importer ma siedzibę poza Unią lub jeżeli pośredni przedstawiciel celny wyraził zgodę na obowiązki sprawozdawcze zgodnie z art. 32 rozporządzenia 2023/956.

Zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym, który sprowadził w danym kwartale na obszar Unii Europejskiej towar objęty CBAM, jest zobowiązany do składania sprawozdań CBAM za ten kwartał roku kalendarzowego w terminie jednego miesiąca od zakończenia tego kwartału. W przypadku towarów objętych procedurą uszlachetniania, a następnie dopuszczonych do obrotu jako te same towary albo jako produkty przetworzone, zgłaszający ujmuje te towary w sprawozdaniu CBAM obejmującym kwartał w którym nastąpiło dopuszczenie na rynek wewnętrzny (zwolnienie z procedury celnej) zgodnie z art. 257 ROZPORZĄDZENIA 952/2013.

Zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym, w celu przygotowania sprawozdania CBAM, powinien uzyskać szereg informacji od producenta importowanego towaru, o których jest mowa w rozporządzeniu 2023/1773 oraz w arkuszu wymiany informacji (arkusz jest narzędziem pomocniczym mającym za zadanie ułatwić gromadzenie danych przez importera). Arkusz można pobrać z zakładki „CBAM - Materiały do pobrania” lub dedykowanej strony Komisji Europejskiej.

Sprawozdanie CBAM zasadniczo składa się w terminie jednego miesiąca po zakończeniu danego kwartału (art. 8 rozporządzenia wykonawczego). Złożone sprawozdanie można ewentualnie zmodyfikować w okresie do dwóch miesięcy od zakończenia odpowiedniego kwartału sprawozdawczego. W początkowym okresie fazy przejściowej CBAM, przewidziano dodatkowo przedłużenie terminu gdy możliwa jest korekta sprawozdania CBAM.

Terminy na złożenie sprawozdania i ewentualną korektę złożonego sprawozdania:

Kwartał danego roku, w którym sprowadzono towary na obszar celny UE	Podstawowy termin złożenia sprawozdania CBAM	Możliwość modyfikacji złożonego sprawozdania
2023 r.		Za pierwsze dwa okresy sprawozdawcze możliwość dokonania autokorekty złożonego sprawozdania przez Zgłaszającego do dnia 31 lipca 2024 r. W późniejszym terminie możliwość korekty jedynie na wniosek zgłaszającego i za zgodą organu
01.10.2023 r. – 31.12.2023 r.	do dnia 31 stycznia 2024 r.;
2024 r.
01.01.2024 r. – 31.03.2024 r.	Do dnia 30 kwietnia 2024 r.
01.04.2024 r. – 31.06.2024 r.	Do dnia 31 lipca 2024 r.	Złożone sprawozdanie można modyfikować w terminie 2 miesięcy od zakończenia kwartału sprawozdawczego. W późniejszym terminie możliwość korekty jedynie na wniosek zgłaszającego i za zgodą organu
01.07.2024 r. – 30.09.2024 r.	Do dnia 31 października 2024 r.
01.10.2024 r. – 31.12.2024 r.	Do dnia 31 stycznia 2025 r.
2025 r.
01.01.2025 r. – 31.03.2025 r.	Do dnia 30 kwietnia 2025 r
01.04.2025 r. – 31.06.2025 r.	Do dnia 31 lipca 2025 r. ;
01.07.2025 r. – 30.09.2025 r.	Do dnia 31 października 2025 r.
01.10.2025 r. – 31.12.2025 r.	Do dnia 31 stycznia 2026 r.;

III. Informacje zawarte w sprawozdaniu CBAM

Każdy zgłaszający podaje w sprawozdaniach CBAM następujące informacje dotyczące przywożonych towarów wymienionych w załączniku I:

ilość przywiezionych towarów wyrażoną w tonach lub w przypadku energii elektrycznej w megawatogodzinach,;
rodzaj towarów określonych za pomocą ich kodu CN;
kraj pochodzenia importowanych towarów;
instalacja, w której towary zostały wyprodukowane, identyfikowana za pomocą następujących danych:

nazwy firmy/instalacji, adresu instalacji i jej angielskiej transkrypcji;
współrzędnych geograficznych głównego źródła emisji z instalacji.

zastosowane ścieżki produkcyjne, które odzwierciedlają technologię zastosowaną do produkcji towarów, oraz informacje na temat konkretnych parametrów kwalifikujących wybraną ścieżką produkcji do celów określenia wbudowanych emisji bezpośrednich;
specyficzne bezpośrednie emisje wbudowane związane z towarami, które określa się, przeliczając przypisane wbudowane emisje bezpośrednie procesów produkcji na właściwe emisje towarów wyrażone jako ekwiwalent CO₂ na tonę;
wymogi dotyczące sprawozdawczości, które mają wpływ na wbudowane emisje towarów (określone w załączniku IV, sekcja 2 rozporządzenia wykonawczego);
w przypadku energii elektrycznej jako towaru importowanego zgłaszający podaje następujące informacje:

współczynnik emisji stosowany dla energii elektrycznej, wyrażony w tonach CO₂e. na MWh (megawatogodzinę),
źródło danych lub metodę zastosowaną do określenia współczynnika emisji energii elektrycznej;

w przypadku wyrobów stalowych: numer identyfikacyjny konkretnej huty, z której pochodzi dana partia surowców, jeżeli jest znany;
w odniesieniu do specyficznych pośrednich emisji wbudowanych:

informacje wskazujące, czy zgłaszający zgłasza rzeczywiste emisje czy wartości domyślne udostępnione i opublikowane przez Komisję na okres przejściowy;
ilość specyficznych pośrednich emisji wbudowanych, którą określa się przez przeliczenie przypisanych pośrednich emisji wbudowanych związanych z procesami produkcji.

Dla towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego, które skutkuje dopuszczeniem do obrotu jako ten sam towar albo jako produkt przetworzony zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym w sprawozdaniu CBAM zgłasza następujące informację:

emisje wbudowane odpowiadające ilościom towarów, które zostały dopuszczone do obrotu po procedurze uszlachetniania czynnego w tym okresie;
instalacje, w których wyprodukowano towary, o ile są one znane;
emisje wbudowane odpowiadające towarom, które wykorzystano do produkcji ilości produktów przetworzonych;
w przypadku zwolnienia z obowiązku przedstawienia rozliczenia zamknięcia przyznanego przez urząd celny zgodnie z art. 175 rozporządzenia delegowanego Kimisji (UE) 2015/2446 zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym przedkłada takie zwolnienie.

Zwracamy uwagę, że aby odpowiednio przygotować sprawozdanie CBAM, zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym powinien pozyskać szereg informacji od producenta importowanych dóbr (operatora instalacji z państwa spoza UE).

W tym celu można wykorzystać przygotowany przez Komisję Europejską Arkusz wymiany informacji między importerem a prowadzącym instalację. Arkusz można pobrać z zakładki „CBAM - Materiały do pobrania” lub dedykowanej strony Komisji Europejskiej. Warto zauważyć, że Komisja przygotowała też wytyczne dla producentów z państw spoza UE, obejmujące informacje jakich danych będzie potrzebował importer w celu złożenia sprawozdania CBAM, dotyczącego produkowanego przez nich towaru (wytyczne dostępne są na naszej stronie w zakładce „CBAM - Materiały do pobrania”).

Zasadniczo, w sprawozdaniu CBAM należy wykazywać rzeczywiste emisje. Natomiast w przypadkach, kiedy importer nie może uzyskać informacji na temat rzeczywistych emisji, w rozporządzeniu 2023/1773 przewidziane są pewne ułatwienia, tzw. elastyczności. Należy mieć na względzie, że niektóre z tych elastyczności są ograniczone czasowo (dotyczą tylko pierwszych kwartałów w okresie przejściowym). Ułatwienia te zostały przewidziane w:

1) art. 4 ust. 2, który przewiduje możliwość do końca 2024 r. używania innych metodologii określania emisji wbudowanych (wymienionych w tym przepisie), niż metodologia określona przepisami rozporządzenia 2023/1773 - jeżeli zapewniają one podobny zakres i poziom dokładności danych dotyczących emisji co metody wymienione w tym ustępie;

2) art. 4 ust. 3, przewidujący do 31 lipca 2024 r. możliwość stosowania innych metod określania wielkości emisji niż metodologia przewidziana w załączniku III do rozporządzenia 2023/1773; mogą to być wartości domyślne, które zostaną opublikowane przez Komisję Europejską (zgodnie z zapowiedziami KE wartości domyślne zostaną opublikowane do końca 2023 r. jak również mają być dostępne w rejestrze przejściowym CBAM do ewentualnego zastosowania/wyboru). Oprócz wartości domyślnych mogą to być również szacunki operatorów instalacji lub wskaźniki emisyjności pochodzące z innych źródeł);

3) art. 5, który przewiduje że do 20 % całkowitej wielkości emisji wbudowanych z towarów złożonych może opierać się na wartościach szacunkowych udostępnionych przez operatorów instalacji.

Sprawozdanie w okresie przejściowym składane jest za pomocą rejestru przejściowego CBAM.

IV. Kary w okresie przejściowym

Przepisy ws. mechanizmu CBAM w okresie przejściowym przewidują również sankcje - kary finansowe w następujących przypadkach:

zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym nie podjął niezbędnych działań w celu dopełnienia obowiązku złożenia sprawozdania CBAM,
sprawozdanie CBAM jest nieprawidłowe lub niekompletne, a zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym nie podjął niezbędnych kroków w celu skorygowania zgłoszenia CBAM, jeżeli właściwy organ wszczął procedurę korekty.

Wysokość kary wynosi od 10 do 50 euro za tonę niezgłoszonych emisji. Kary będą waloryzowane zgodnie z europejskim wskaźnikiem cen konsumpcyjnych.

V. Organ ds. CBAM

Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarzadzania Emisjami, działający w ramach IOŚ-PIB, został wstępnie zgłoszony do Komisji Europejskiej jako organ właściwy ds. CBAM w Polsce i w okresie przejściowym będzie wykonywał niektóre zadania w ramach mechanizmu CBAM.

VI. Materiały pomocnicze

Zachęcamy do zapoznawania się z dedykowaną stroną Komisji Europejskiej (w języku angielskim), na której Komisja Europejska udostępnia dodatkowe informacje na temat CBAM, aktualne wytyczne, arkusz do wymiany informacji pomiędzy importerem a prowadzącym instalacje oraz filmy szkoleniowe.

Dedykowana strona Komisji Europejskiej dotycząca CBAM

Bezpośrednie linki do tych materiałów znajdują się również w zakładce Materiały do pobrania.

ZGŁOŚ UWAGI DO ARTYKUŁU