I. Zakres mechanizmu
W okresie przejściowym instrumentem CBAM będą objęci importerzy lub pośredni przedstawiciele celni (tzw. „zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym”) dokonujący przywozu towarów określonych w załączniku I rozporządzania 2023/956 na obszar celny Unii Europejskiej lub produktów przetworzonych powstałych z tych towarów w wyniku procedury uszlachetniania czynnego, o której mowa w art. 256 rozporządzenia (UE) nr 952/2013.
Towary objęte CBAM:
a. Cement:
Kod CN i opis towaru |
Gaz cieplarniany |
2507 00 80 – Pozostałe gliny kaolinowe |
Dwutlenek węgla (CO2) |
2523 10 00 – Klinkier cementowy |
Dwutlenek węgla (CO2) |
2523 21 00 – Biały cement portlandzki, nawet sztucznie barwiony |
Dwutlenek węgla (CO2) |
2523 29 00 – Pozostały cement portlandzki |
Dwutlenek węgla (CO2) |
2523 30 00 – Cement glinowy |
Dwutlenek węgla (CO2) |
2523 90 00 – Pozostałe cementy hydrauliczne |
Dwutlenek węgla (CO2) |
b. Energia elektryczna
Kod CN i opis towaru |
Gaz cieplarniany |
2716 00 00 – Energia elektryczna |
Dwutlenek węgla (CO2) |
c. Nawozy
Kod CN i opis towaru |
Gaz cieplarniany |
2808 00 00 – Kwas azotowy; mieszaniny nitrujące |
Dwutlenek węgla (CO2) i podtlenek azotu (N2O) |
2814 – Amoniak, bezwodny lub w roztworze wodnym |
Dwutlenek węgla (CO2) |
2834 21 00 – Azotany potasu |
Dwutlenek węgla (CO2) i podtlenek azotu (N2O) |
3102 – Nawozy mineralne lub chemiczne, azotowe |
Dwutlenek węgla (CO2) i podtlenek azotu (N2O) |
3105 – Nawozy mineralne lub chemiczne, zawierające dwa lub trzy z pierwiastków nawozowych: azot, fosfor i potas; pozostałe nawozy; towary niniejszego działu w tabletkach lub podobnych postaciach, lub w opakowaniach o masie brutto nieprzekraczającej 10kg z wyjątkiem: 3105 60 00 – Nawozy mineralne lub chemiczne, zawierające dwa pierwiastki nawozowe: fosfor i potas |
Dwutlenek węgla (CO2) i podtlenek azotu (N2O) |
d. Żeliwo i stal
Kod CN i opis towaru |
Gaz cieplarniany |
72 – Żeliwo i stal z wyjątkiem: 7202 2 – Żelazokrzem 7202 30 00 – Żelazokrzemomangan 7202 50 00 – Żelazokrzemochrom 7202 70 00 – Żelazomolibden 7202 80 00 – Żelazowolfram i żelazokrzemowolfram 7202 91 00 – Żelazotytan i żelazokrzemotytan 7202 92 00 – Żelazowanad 7202 93 00 – Żelazoniob 7202 99 – Pozostałe: 7202 99 10 – Żelazofosfor 7202 99 30 – Żelazokrzemomagnez 7202 99 80 – Pozostałe 7204 – Odpady i złom żeliwa i stali; wlewki do przetopienia z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla (CO2) |
2601 12 00 – Aglomerowane rudy i koncentraty żelaza, inne niż wyprażone piryty żelazowe |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7301 – Ścianka szczelna z żeliwa lub stali, nawet drążona, tłoczona lub wykonana z połączonych elementów; spawane, zgrzewane kątowniki, kształtowniki i profile z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7302 – Elementy konstrukcyjne torów kolejowych lub tramwajowych z żeliwa lub stali: szyny, odbojnice i szyny zębate, iglice zwrotnicowe, krzyżownice, pręty zwrotnicowe i pozostałe elementy skrzyżowań, podkłady kolejowe, nakładki stykowe, siodełka szynowe, kliny siodełkowe, podkładki szynowe, łapki mocujące, płyty podstawowe, cięgna i pozostałe elementy przeznaczone do łączenia lub mocowania szyn |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7303 00 – Rury, przewody rurowe i profile drążone, z żeliwa |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7304 – Rury, przewody rurowe i profile drążone, bez szwu, żelazne (inne niż żeliwne) lub ze stali. |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7305 – Pozostałe rury i przewody rurowe (na przykład spawane, zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane), o przekroju poprzecznym w kształcie koła, których zewnętrzna średnica przekracza 406,4 mm, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7306 – Pozostałe rury, przewody rurowe i profile drążone, z żeliwa lub stali (na przykład z otwartym szwem lub spawane, zgrzewane, nitowane lub podobnie zamykane) |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7307 – Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki nakrętne, kolanka, tuleje), z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7308 – Konstrukcje (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406) i części konstrukcji (na przykład mosty i części mostów, wrota śluz, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich, progi drzwiowe, okiennice, balustrady, filary i kolumny), z żeliwa lub stali; płyty, pręty, kątowniki, kształtowniki, profile, rury i tym podobne, przygotowane do stosowania w konstrukcjach, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7309 00 – Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), z żeliwa lub stali, o pojemności przekraczającej 300 l, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7310 – Cysterny, beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), z żeliwa lub stali, o pojemności nieprzekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7311 00 – Pojemniki na sprężony lub skroplony gaz, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7318 – Wkręty, śruby, nakrętki, wkręty do podkładów, haki gwintowane, nity, zawleczki, przetyczki, podkładki (włącznie z podkładkami sprężystymi) i podobne artykuły, z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla (CO2) |
7326 – Pozostałe artykuły z żeliwa lub stali |
Dwutlenek węgla (CO2) |
e. Aluminium
Kod CN i opis towaru |
Gaz cieplarniany |
7601 – Aluminium nieobrobione plastycznie |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7603 – Proszki i płatki aluminium |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7604 – Sztaby, pręty i kształtowniki, z aluminium |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7605 – Drut aluminiowy |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7606 – Blachy grube, cienkie oraz taśma, o grubości przekraczającej 0,2 mm, z aluminium |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7607 – Folia aluminiowa (nawet zadrukowana lub na podłożu z papieru, tektury, tworzyw sztucznych lub podobnych materiałów podłożowych), o grubości (z wyłączeniem dowolnego podłoża) nieprzekraczającej 0,2 mm |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7608 – Rury i przewody rurowe, z aluminium |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7609 00 00 – Łączniki rur lub przewodów rurowych (na przykład złączki nakrętne, kolanka, tuleje), z aluminium |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7610 – Konstrukcje z aluminium (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406) i części takich konstrukcji (na przykład mosty i części mostów, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich i progi drzwiowe, balustrady, filary i kolumny); płyty, pręty, kształtowniki, rury i temu podobne, z aluminium, przygotowane do stosowania w konstrukcjach |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7611 00 00 – Zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki, z aluminium, na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), o pojemności przekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7612 – Beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki, z aluminium (włączając sztywne lub składane pojemniki rurowe), na dowolny materiał (inny niż sprężony lub skroplony gaz), o pojemności nieprzekraczającej 300 litrów, nawet pokryte lub izolowane cieplnie, ale niewyposażone w urządzenia mechaniczne lub termiczne |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7613 00 00 – Pojemniki z aluminium na sprężony lub skroplony gaz |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7614 – Splotki, kable, taśmy plecione i temu podobne, z aluminium, nieizolowane elektrycznie |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
7616 – Pozostałe artykuły z aluminium |
Dwutlenek węgla (CO2) i perfluorowęglowodory (PFCs) |
f. Chemikalia
Kod CN i opis towaru |
Gaz cieplarniany |
2804 10 00 – Wodór |
Dwutlenek węgla (CO2) |
II. Obowiązki
W okresie przejściowym importerzy towarów objętych mechanizmem CBAM będą mieli obowiązek sprawozdawać emisje gazów cieplarnianych związane z produkcją tych towarów (emisje bezpośrednie i pośrednie), bez konieczności dokonywania żadnych płatności ani dostosowań finansowych w celu rozliczenia emisji. Obowiązek ten będzie polegał na składaniu tzw. sprawozdań CBAM.
Sprawozdania CBAM powinny zostać sporządzone zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym KE 2023/1773. Obowiązki w CBAM w okresie przejściowym zostały nałożone na tzw. „zgłaszających objętych obowiązkiem sprawozdawczym” (por. art. 3 rozporządzenia wykonawczego), którzy będą odpowiedzialni za raportowanie wbudowanych emisji importowanych towarów. Zasadniczo zgłaszającym objętym obowiązkiem sprawozdawczym jest importer, jednak w praktyce istnieją różne możliwości ustalenia zgłaszającego w zależności od osoby składającej zgłoszenie celne – w szczególności może to być pośredni przedstawiciel celny. Jeżeli w proces importu zaangażowane są różne podmioty, należy pamiętać, że za tonę importowanego towaru odpowiada dokładnie jeden zgłaszający, co oznacza, że nie jest ona zgłaszana dwukrotnie ani pomijana w raportowaniu.
Zgłaszający objętym obowiązkiem sprawozdawczym oznacza jedną z następujących osób:
1) importera, który we własnym imieniu składa zgłoszenie celne o dopuszczenie towarów do swobodnego obrotu we własnym imieniu i na własną rzecz;
2) osobę posiadającą pozwolenie na złożenie zgłoszenia celnego, o którym mowa w art. 182 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 952/2013, która zgłasza przywóz towarów;
3) pośredniego przedstawiciela celnego, jeżeli zgłoszenie celne jest składane przez pośredniego przedstawiciela celnego wyznaczonego zgodnie z art. 18 ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (Dz. Urz. UE L 269 z 10.10.2013, s. 1) , jeżeli importer ma siedzibę poza Unią lub jeżeli pośredni przedstawiciel celny wyraził zgodę na obowiązki sprawozdawcze zgodnie z art. 32 rozporządzenia 2023/956.
Zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym, który sprowadził w danym kwartale na obszar Unii Europejskiej towar objęty CBAM, jest zobowiązany do składania sprawozdań CBAM za ten kwartał roku kalendarzowego w terminie jednego miesiąca od zakończenia tego kwartału. W przypadku towarów objętych procedurą uszlachetniania, a następnie dopuszczonych do obrotu jako te same towary albo jako produkty przetworzone, zgłaszający ujmuje te towary w sprawozdaniu CBAM obejmującym kwartał w którym nastąpiło dopuszczenie na rynek wewnętrzny (zwolnienie z procedury celnej) zgodnie z art. 257 ROZPORZĄDZENIA 952/2013.
Zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym, w celu przygotowania sprawozdania CBAM, powinien uzyskać szereg informacji od producenta importowanego towaru, o których jest mowa w rozporządzeniu 2023/1773 oraz w arkuszu wymiany informacji (arkusz jest narzędziem pomocniczym mającym za zadanie ułatwić gromadzenie danych przez importera). Arkusz można pobrać z zakładki „CBAM - Materiały do pobrania” lub dedykowanej strony Komisji Europejskiej.
Sprawozdanie CBAM zasadniczo składa się w terminie jednego miesiąca po zakończeniu danego kwartału (art. 8 rozporządzenia wykonawczego). Złożone sprawozdanie można ewentualnie zmodyfikować w okresie do dwóch miesięcy od zakończenia odpowiedniego kwartału sprawozdawczego. W początkowym okresie fazy przejściowej CBAM, przewidziano dodatkowo przedłużenie terminu gdy możliwa jest korekta sprawozdania CBAM.
Terminy na złożenie sprawozdania i ewentualną korektę złożonego sprawozdania:
Kwartał danego roku, w którym sprowadzono towary na obszar celny UE |
Podstawowy termin złożenia sprawozdania CBAM |
Możliwość modyfikacji złożonego sprawozdania |
2023 r. |
Za pierwsze dwa okresy sprawozdawcze możliwość dokonania autokorekty złożonego sprawozdania przez Zgłaszającego do dnia 31 lipca 2024 r. W późniejszym terminie możliwość korekty jedynie na wniosek zgłaszającego i za zgodą organu |
|
01.10.2023 r. – 31.12.2023 r. |
do dnia 31 stycznia 2024 r.; |
|
2024 r. |
||
01.01.2024 r. – 31.03.2024 r. |
Do dnia 30 kwietnia 2024 r. |
|
01.04.2024 r. – 31.06.2024 r. |
Do dnia 31 lipca 2024 r. |
Złożone sprawozdanie można modyfikować w terminie 2 miesięcy od zakończenia kwartału sprawozdawczego. W późniejszym terminie możliwość korekty jedynie na wniosek zgłaszającego i za zgodą organu |
01.07.2024 r. – 30.09.2024 r. |
Do dnia 31 października 2024 r. |
|
01.10.2024 r. – 31.12.2024 r. |
Do dnia 31 stycznia 2025 r. |
|
2025 r. |
||
01.01.2025 r. – 31.03.2025 r. |
Do dnia 30 kwietnia 2025 r |
|
01.04.2025 r. – 31.06.2025 r. |
Do dnia 31 lipca 2025 r. ; |
|
01.07.2025 r. – 30.09.2025 r. |
Do dnia 31 października 2025 r. |
|
01.10.2025 r. – 31.12.2025 r. |
Do dnia 31 stycznia 2026 r.; |
III. Informacje zawarte w sprawozdaniu CBAM
Każdy zgłaszający podaje w sprawozdaniach CBAM następujące informacje dotyczące przywożonych towarów wymienionych w załączniku I:
- ilość przywiezionych towarów wyrażoną w tonach lub w przypadku energii elektrycznej w megawatogodzinach,;
- rodzaj towarów określonych za pomocą ich kodu CN;
- kraj pochodzenia importowanych towarów;
- instalacja, w której towary zostały wyprodukowane, identyfikowana za pomocą następujących danych:
- nazwy firmy/instalacji, adresu instalacji i jej angielskiej transkrypcji;
- współrzędnych geograficznych głównego źródła emisji z instalacji.
- zastosowane ścieżki produkcyjne, które odzwierciedlają technologię zastosowaną do produkcji towarów, oraz informacje na temat konkretnych parametrów kwalifikujących wybraną ścieżką produkcji do celów określenia wbudowanych emisji bezpośrednich;
- specyficzne bezpośrednie emisje wbudowane związane z towarami, które określa się, przeliczając przypisane wbudowane emisje bezpośrednie procesów produkcji na właściwe emisje towarów wyrażone jako ekwiwalent CO2 na tonę;
- wymogi dotyczące sprawozdawczości, które mają wpływ na wbudowane emisje towarów (określone w załączniku IV, sekcja 2 rozporządzenia wykonawczego);
- w przypadku energii elektrycznej jako towaru importowanego zgłaszający podaje następujące informacje:
- współczynnik emisji stosowany dla energii elektrycznej, wyrażony w tonach CO2e. na MWh (megawatogodzinę),
- źródło danych lub metodę zastosowaną do określenia współczynnika emisji energii elektrycznej;
- w przypadku wyrobów stalowych: numer identyfikacyjny konkretnej huty, z której pochodzi dana partia surowców, jeżeli jest znany;
- w odniesieniu do specyficznych pośrednich emisji wbudowanych:
- informacje wskazujące, czy zgłaszający zgłasza rzeczywiste emisje czy wartości domyślne udostępnione i opublikowane przez Komisję na okres przejściowy;
- ilość specyficznych pośrednich emisji wbudowanych, którą określa się przez przeliczenie przypisanych pośrednich emisji wbudowanych związanych z procesami produkcji.
Dla towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego, które skutkuje dopuszczeniem do obrotu jako ten sam towar albo jako produkt przetworzony zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym w sprawozdaniu CBAM zgłasza następujące informację:
- emisje wbudowane odpowiadające ilościom towarów, które zostały dopuszczone do obrotu po procedurze uszlachetniania czynnego w tym okresie;
- instalacje, w których wyprodukowano towary, o ile są one znane;
- emisje wbudowane odpowiadające towarom, które wykorzystano do produkcji ilości produktów przetworzonych;
- w przypadku zwolnienia z obowiązku przedstawienia rozliczenia zamknięcia przyznanego przez urząd celny zgodnie z art. 175 rozporządzenia delegowanego Kimisji (UE) 2015/2446 zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym przedkłada takie zwolnienie.
Zwracamy uwagę, że aby odpowiednio przygotować sprawozdanie CBAM, zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym powinien pozyskać szereg informacji od producenta importowanych dóbr (operatora instalacji z państwa spoza UE).
W tym celu można wykorzystać przygotowany przez Komisję Europejską Arkusz wymiany informacji między importerem a prowadzącym instalację. Arkusz można pobrać z zakładki „CBAM - Materiały do pobrania” lub dedykowanej strony Komisji Europejskiej. Warto zauważyć, że Komisja przygotowała też wytyczne dla producentów z państw spoza UE, obejmujące informacje jakich danych będzie potrzebował importer w celu złożenia sprawozdania CBAM, dotyczącego produkowanego przez nich towaru (wytyczne dostępne są na naszej stronie w zakładce „CBAM - Materiały do pobrania”).
Zasadniczo, w sprawozdaniu CBAM należy wykazywać rzeczywiste emisje. Natomiast w przypadkach, kiedy importer nie może uzyskać informacji na temat rzeczywistych emisji, w rozporządzeniu 2023/1773 przewidziane są pewne ułatwienia, tzw. elastyczności. Należy mieć na względzie, że niektóre z tych elastyczności są ograniczone czasowo (dotyczą tylko pierwszych kwartałów w okresie przejściowym). Ułatwienia te zostały przewidziane w:
1) art. 4 ust. 2, który przewiduje możliwość do końca 2024 r. używania innych metodologii określania emisji wbudowanych (wymienionych w tym przepisie), niż metodologia określona przepisami rozporządzenia 2023/1773 - jeżeli zapewniają one podobny zakres i poziom dokładności danych dotyczących emisji co metody wymienione w tym ustępie;
2) art. 4 ust. 3, przewidujący do 31 lipca 2024 r. możliwość stosowania innych metod określania wielkości emisji niż metodologia przewidziana w załączniku III do rozporządzenia 2023/1773; mogą to być wartości domyślne, które zostaną opublikowane przez Komisję Europejską (zgodnie z zapowiedziami KE wartości domyślne zostaną opublikowane do końca 2023 r. jak również mają być dostępne w rejestrze przejściowym CBAM do ewentualnego zastosowania/wyboru). Oprócz wartości domyślnych mogą to być również szacunki operatorów instalacji lub wskaźniki emisyjności pochodzące z innych źródeł);
3) art. 5, który przewiduje że do 20 % całkowitej wielkości emisji wbudowanych z towarów złożonych może opierać się na wartościach szacunkowych udostępnionych przez operatorów instalacji.
Sprawozdanie w okresie przejściowym składane jest za pomocą rejestru przejściowego CBAM.
IV. Kary w okresie przejściowym
Przepisy ws. mechanizmu CBAM w okresie przejściowym przewidują również sankcje - kary finansowe w następujących przypadkach:
- zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym nie podjął niezbędnych działań w celu dopełnienia obowiązku złożenia sprawozdania CBAM,
- sprawozdanie CBAM jest nieprawidłowe lub niekompletne, a zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym nie podjął niezbędnych kroków w celu skorygowania zgłoszenia CBAM, jeżeli właściwy organ wszczął procedurę korekty.
Wysokość kary wynosi od 10 do 50 euro za tonę niezgłoszonych emisji. Kary będą waloryzowane zgodnie z europejskim wskaźnikiem cen konsumpcyjnych.
V. Organ ds. CBAM
Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarzadzania Emisjami, działający w ramach IOŚ-PIB, został wstępnie zgłoszony do Komisji Europejskiej jako organ właściwy ds. CBAM w Polsce i w okresie przejściowym będzie wykonywał niektóre zadania w ramach mechanizmu CBAM.
VI. Materiały pomocnicze
Zachęcamy do zapoznawania się z dedykowaną stroną Komisji Europejskiej (w języku angielskim), na której Komisja Europejska udostępnia dodatkowe informacje na temat CBAM, aktualne wytyczne, arkusz do wymiany informacji pomiędzy importerem a prowadzącym instalacje oraz filmy szkoleniowe.
Dedykowana strona Komisji Europejskiej dotycząca CBAM
Bezpośrednie linki do tych materiałów znajdują się również w zakładce Materiały do pobrania.