W ramach konsultacji publicznych Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) przedstawił stanowisko dotyczące nowelizacji Europejskiego Prawa o Klimacie w celu uwzględnienia celu klimatycznego na 2040 rok, który miałby jednoznacznie ukierunkować Unię Europejską na osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.
Stanowisko KOBiZE odnosi się zarówno do propozycji zmiany Europejskiego Prawa o Klimacie, jak i do oceny skutków, przedstawionej przez Komisję Europejską.
Działając na podstawie artykułu 4 ust. 3 Europejskiego Prawa o Klimacie, Komisja Europejska przedstawiła propozycję wprowadzenia wiążącego celu redukcji emisji netto o 90% do 2040 roku (w porównaniu do poziomu z 1990 roku). Cel ten ma stanowić etap pośredni na drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. i będzie stanowił podstawę dla nowego krajowego wkładu UE (NDC) na COP30 w 2025 roku.
Osiągnięcie 90% redukcji emisji do 2040 roku zależy od technologii, które znajdują się obecnie na etapie przedkomercyjnym, takich jak: e-paliwa (e-fuels) czy technologie wychwytywania CO₂ bezpośrednio z powietrza i jego składowania (ang. Direct Air Capture and Storage, DACS). Technologie te charakteryzują się niepewnymi kosztami i harmonogramami wdrożenia, co powoduje ryzyko, że realizacja celu może okazać się niemożliwa bez ich masowego zastosowania.
Analizy KOBiZE wskazują, że możliwa jest redukcja emisji o ok. 80% do 2040 roku przy wykorzystaniu dostępnych obecnie technologii oraz akceptowalnych kosztów. Taki poziom redukcji emisji stanowi realistyczny, ale wciąż ambitny krok milowy w kierunku osiągniecia celu neutralności klimatycznej na 2050 r.
W tym kontekście mechanizmy elastyczności mogą odegrać kluczową rolę, dlatego KOBiZE proponuje następujące rozwiązania:
- umożliwienie wykorzystania wysokiej jakości międzynarodowych kredytów (offsetów) do poziomu 10% unijnych emisji netto z 1990 r., które mogłyby kompensować emisje pozostające zarówno w sektorze objętym EU ETS, jak i w sektorach objętych rozporządzeniem w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (ang. Effort Sharing Regulation).
- powinny być one dostępne od 2031 roku, aby wspierać wczesny rozwój zrównoważonego rynku offsetów.
W celu zapewnienia przejrzystości i stabilności, KOBiZE zaleca utworzenie Europejskiego Centralnego Banku Węglowego (European Carbon Central Bank – ECCB), który skupowałby spełniające wymogi i kryteria kredyty (offsets), przechowywałby je w dedykowanej rezerwie, które następnie stopniowo byłyby uwalniane na rynek. ECCB mógłby również nadzorować włączenie trwałego usuwania CO₂ (tzw. removals) do systemu EU ETS, pod warunkiem spełnienia rygorystycznych kryteriów jakości.
KOBIZE proponuje również, aby w celu zachowania konkurencyjności i stabilności rynku rozważyć również dodatkowe instrumenty, takie jak przejrzysty mechanizm ograniczający cenę emisji CO₂ (ang. CO2 price cap mechanism), powiązany z krańcowymi kosztami redukcji emisji (ang. marginal abatement costs) w celu zapewnienia stabilności rynku.
KOBIZE popiera również, aby cele krajowe dla sektorów non-ETS po 2030 roku nadal ustalane były według obecnie obowiązującej metodologii, co zapewni sprawiedliwość, ciągłość polityczną i uwzględnienie potrzeb związanych z odpornością i bezpieczeństwem energetycznym.
KOBIZE podkreśla również konieczność przestrzegania zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim”, jak również wsparcia dla MŚP, sektorów energochłonnych i systemów ciepłowniczych, co będzie miało kluczowe znaczenie dla realizacji i osiągnięcia długoterminowych celów klimatycznych Unii Europejskiej.
W przypadku pytań prosimy o kontakt: cake@kobize.pl